Raport „Kultura dla zdrowia” dostępny już po polsku

Raport „Kultura dla zdrowia” dostępny już po polsku

Od 2022 r. dostępny jest raport „CultureForHealth” – pierwsze tak kompleksowe opracowanie, które syntetyzuje istniejące badania o wpływie sztuki i kultury na zdrowie i dobrostan. Raport powstał w ramach projektu CultureForHealth (2021–2023), współfinansowanego przez Komisję Europejską i koordynowanego przez Culture Action Europe wraz z partnerami z całej Europy. Podsumowanie raportu jest już dostępne w czterech językach: włoskim, francuskim, niemieckim oraz – po raz pierwszy – w języku polskim. Za przygotowanie polskiej wersji językowej odpowiada Instytut Kultury Miejskiej – Miasto Splotów w Bielsku-Białej w ramach swojego członkostwa w europejskiej platformie Culture and Health.

Holistyczne podejście do zdrowia

Autorzy raportu podkreślają, że zdrowie i dobre samopoczucie są podstawą dobrze prosperujących społeczeństw, jednak dotychczasowa polityka zdrowotna w Europie koncentrowała się głównie na leczeniu chorób. W streszczeniu wskazano potrzebę ambitniejszego, holistycznego podejścia, które uzupełnia biomedyczny model o promocję zdrowia, profilaktykę i walkę z nierównościami zdrowotnymi. To właśnie kultura – poprzez uczestnictwo w sztuce, muzyce, tańcu czy rękodziele – może stać się ważnym elementem takiej strategii.

Raport wymienia osiem kluczowych wyzwań, przed którymi stoi Unia Europejska: 

1. Konieczność większej koncentracji na promocji zdrowia i zapobieganiu chorobom;
2. Narastający kryzys zdrowia psychicznego;
3. Wspieranie zdrowia i dobrostanu młodzieży;
4. Ciągłe zmiany na rynku pracy;
5. Starzejące się społeczeństwo;
6. Związek między złym zdrowiem a nierównościami;
7. Promocja aktywnego obywatelstwa;
8. Wyzwania związane ze zdrowiem psychicznym osób przymusowo wysiedlonych.

Dowody naukowe na wpływ kultury

Zespół CultureForHealth zaktualizował przegląd dowodów Światowej Organizacji Zdrowia z 2019 r. i zgromadził setki badań naukowych dotyczących związków między kulturą a zdrowiem. Analiza wykazała, że uczestnictwo w kreatywnych zajęciach kulturalnych sprzyja dobremu zdrowiu, satysfakcji z życia i obniża poziom lęku oraz depresji. Aktywne zaangażowanie w różnorodne działania twórcze, takie jak śpiew, taniec, kreatywne pisanie czy teatr, może pomagać osobom z zaburzeniami psychicznymi w redukcji lęku i poprawie regulacji emocji. Sztuka ułatwia także komunikację dotyczącą zdrowia, zwiększając zrozumienie różnych schorzeń i wspierając interakcje między pacjentami a personelem medycznym.

Raport przypomina, że przed pandemią problemy ze zdrowiem psychicznym dotyczyły ponad 85 milionów obywateli UE. Sytuację pogorszyły pandemia COVID‑19, kryzys energetyczny i wojna w Ukrainie, co doprowadziło do wzrostu lęku, depresji i wypalenia zawodowego. W świetle tych danych jeszcze istotniejsze staje się wykorzystanie potencjału kultury w zapobieganiu zaburzeniom psychicznym i wzmacnianiu dobrostanu.

Zalecenia polityczne dla Europy

W raporcie podkreśla się, że realizacja korzyści zdrowotnych płynących z kultury wymaga połączonych działań w czterech obszarach: dedykowanego wsparcia strategicznego i finansowego, budowania wiedzy i świadomości, szkoleń i wymiany wiedzy oraz doświadczeń oraz stworzenie platformy do współpracy: badań i rozwoju kultury, zdrowia i dobrostanu. Autorzy rekomendują m.in.:

• Utworzenie europejskiej platformy lub centrum wiedzy ułatwiającego dyskusję polityczną i wymianę doświadczeń w zakresie kultury, zdrowia i dobrostanu;
• Zachęcanie państw członkowskich, regionów i miast do opracowywania własnych strategii kultury na rzecz zdrowia i dobrostanu oraz zapewnienia odpowiedniego finansowania i personelu;
• Promowanie partnerstw międzysektorowych, dzięki którym działania kulturalne będą dostępne dla osób w różnym wieku i o różnym statusie społecznym;
• Zwiększenie inwestycji w kulturę jako narzędzie promocji zdrowia i profilaktyki, np. poprzez finansowanie działań o potencjalnych korzyściach zdrowotnych z połączonych budżetów kultury i opieki zdrowotnej.

Dlaczego polskie tłumaczenie jest ważne?

Udostępnienie streszczenia w języku polskim to krok ku temu, by wnioski raportu dotarły do decydentów, samorządów oraz instytucji kultury i sektora zdrowia w naszym kraju. Autorzy podkreślają, że zmiana podejścia wymaga długofalowych inwestycji i współpracy wielu sektorów. Tłumaczenie umożliwia polskim instytucjom korzystanie z najnowszych badań i rekomendacji oraz zachęca do tworzenia lokalnych programów łączących kulturę i zdrowie. Dzięki polskiej wersji streszczenia mamy okazję wprowadzić europejskie rekomendacje do rodzimych polityk kulturalnych i zdrowotnych, budując bardziej odporne społeczeństwo.

Streszczenie raportu „Kultura dla zdrowia. Wkład kultury w zdrowie i dobrostan. Raport zawierający dowody i zalecenia polityczne dla Europy” w języku polskim można pobrać tutaj: 

Osoby zainteresowane szczegółami, zachęcamy do zapoznania się z całym raportem, dostępnym w języku angielskim: https://www.cultureandhealth.eu/resources/the-culture-for-health-and-well-being-compendium-a-guide-for-practitioners/